Sayın Okurlar, bildiğiniz gibi her alanda -o alan her ne ise- sorunların -sorun/lar her ne ise- çözülmesi için önce doğru tanıların koyulması gereklidir. Doğru tanı koyabilmek için doğru ölçüm/sayımların yapılması gereklidir. Doğru ölçümleme/sayma (örneğin doktorlar en bilineninden kan tahlili isterler) doğru tanıyı getirir. Doğru tanı doğru çözümü getirir -teorik olarak-. Neden teorik dediğimi aşağıda açıklıyor olacağım.
Ancak özellikle toplumsal olaylar/gelişmeler, güncel tanılar -doğru olsa dahi- ile hemen çözülemezler. Çünkü toplumsal olaylar/sorunlar genelde bir sürece, en önemlisi geleceğe doğru bir sürece yayılırlar. Bu durumda bugünkü tanıların geleceğe olası yansımalarının hesaplanması gerekir. Buna da modelleme çalışmaları deniyor çok özetle. Her alanda modelleme çalışmaları yapılıyor. İklim, su, nüfus vb vb. Doğru veriler ile doğru bir biçimde yapılan modellemeler bize gelecek hakkında bir fikir verir. İşte bu andan sonra da amaçlar devreye girer. Elde ettiğiniz sonuçlar hangi amaç/lar için nasıl kullanılabilir süreci başlar.
Sayın Okurlar, dönelim başa. Biz daha sayma işlemini sadece tartışmaya -sayımlar yanlış doğru demiyorum- ne kadar açık olmadan yapabiliyoruz? Bu kadar basiti söylüyorum. 1, 2, 3, 4 diyeceğiz. Ve bu sonuç yorumsuz herkes tarafından kabul edilebilir olacak. Çünkü konuştuğumuz sadece sayım sonucu. Yorumu değil.
Bilebildiğim genelde bu sayımlar olayın niteliğine göre örneğin değişimleri, su sorunları vb. onlarca yıllık dönemler içerisinde aynı noktada aynı prensipler -sadece ölçüm sayım teknolojisi değişebiliyor tabi ki- rutin olarak yapılıyor. Onlarca yıl -40 yıldır ve çok sık tekrarlanarak süren- ölçümleme ve sayımlar var. Bu kadar örneğiniz olunca artık sadece bugüne tanı koyabilmeniz kolaylaşmıyor, asıl geleceğe bakabilecek duruma geliyorsunuz. İşte burada da modelleme programları ortaya çıkıyor ve size geleceğiniz için bir fikir veriyor. Sonra bir adım daha kalıyor. Öngörüler bu ise, ben amaçlarıma nasıl ulaşabilirim ve/veya bu aşamadan sonra neyi amaçlamalıyım? İşte Sayın Okurlar, bizim tartışmaya açık olmayan kişisel özgürlük/tercih alanlarımız dışında;
- Doğru sayım/ölçüm
- Modelleme
- Amaçlar
- Çözümler ilişkisini sağlamamız gerekir.
Örneğin tarım alanında doğru veriler ve olası gelecek öngörümüz yok ise kaç kişiyi nasıl doyurabileceğimizi tartışmaya başlayabiliriz? Doğru bir nüfus sayım/sonuç analizimiz geleceğe yönelik yok ise eğitim politikalarımızı nasıl şekillendirebiliriz ki buna fiziksel yapılanmalar da dahil? (Tam da güncel konu okul binası ve sınıf sayımız ve büyüklükleri ne olmalıydı ki korona için gerekli mesafe sağlanabilsin.) (Korona yeni çıktı demeyin ne olur ?)
Sayın Okurlar, tekrar rica ediyorum. Lütfen ne olur, şu an kavramından çıkıp geleceğimizi nasıl şekillendirebileceğimizi bilimsel veriler ile tartışmaya geçelim.
Bunu yapamayacaksak eğer, inanın geleceğimizin modellemesi bugünün fiili durumudur. Eğer bu fiili durumda sorun değil ise mesele de yoktur. Hiçbir şey için yorulmayalım.
Sinan Çakaloz
İş Analisti
