Gıda, insanın yolculuğunda kimi zaman dalından koparılmış bir elmanın kimi zaman da kökünden alınmış bir baldıran otunun sınırlarında başlangıç bulmuş kendine. İnsan keşfettikçe, ilk, gıdayı dönüştürmüş ya da gıdaya ulaşmak bilgisi insanı. Keşfedilen aletlere göre şekli değişmiş gıdanın. Parçalanmış, öğütülmüş, kesilmiş, fiziksel olarak işlem görmüş gıda. Sonra, insan ateşi kontrol altına almış. Bu buluş, aynı zamanda, insanın gıdanın geri dönüşü olmayan değişimini tattığı ilk karşılaşma olmuş. İnsan gıdanın kimyasını değiştirmiş bu yöntemle. Bu da insanın gelişmesinde bir dönüm noktası olmuş.
Dr. Richard Wrangham, pişirmenin gıdaların enerjisini arttıran bir işlem olduğunu ve insanı insan yapanın pişirilmiş gıda esaslı beslenme olduğunu ileri sürmüştür. Ayrıca, pişmiş gıda tüketiminin, insanın sindirim sistemini kısalttığını ve beyni geliştirdiğini belirtmiştir Dr. Richard Wrangham.(Richard, 2009)
Pişirme işlemiyle aynı zamanda farkında olmadan insan, mücadele etmekte olduğu gıda mikroorganizmalarını öldürmeyi başarmıştır. Peki, insan bu şekilde elimine ettiği risklerin ne zaman gerçek anlamda varlığının farkına varmıştır?
Robert Hooke ve Antoni Van Leeuwenhoek 1665-83 yılları arasında mikroskobik canlıların varlığını keşfettiğinde mi?(Gest, 2004) Gıdanın kaynama sıcaklığının altında bir sıcaklığa kadar ısıtılıp mikroorganizmaların yok edildiği bir yöntem olan pastörizasyonun ilk defa Louis Pasteur tarafından 1865 yılında ortaya konulmasıyla mı? (Science History Institute, 2019)
1545 yılında Aztek İmparatorluğunu vuran ve sonraki 5 yıl içerisinde 5 ila 15 milyon arasında insanın ölümüne(Sarah, 2019) neden olan şeyin çiğ yumurta ve pişmemiş tavuk yoluyla gıda kaynaklı hastalığa neden olan Salmonella enteritica olmasının ihtimallerden biri olduğunun öne sürülmesiyle mi? (Ashild, 2018)
Yoksa, insan, söz konusu risklere maruziyeti sonucu bizzat etkilendiğinde mi farkına varabilmektedir?
Ya da, insan, pişirme işlemiyle ürettiği risklerin farkındalığıyla ileri teknolojilerin arayışında bulduğu yeni yöntemlerin ürünü gıdalarla başka bir insana dönüşümünün gelecek arkeolojik kazılarda açığa çıkartılacak bulgularla buluşmasıyla diğer bir gerçeğe ulaştığı kadar mı farkında olabilecektir?
Sonuç olarak, gıdanın, insanı, dolayısıyla; insanlık tarihini şekillendiren birincil enerji kaynağı olduğunu kavradığımızda ve bu farkındalıkla gıdayı tükettiğimizde bedenimiz ve beynimiz bizim için çalışmaya başlar. Dünyanın en değerli cevheri olduğuna inandığım insanın kendini gerçekleştirmesi için buna ihtiyacı var. Bu nedenle, gıdayla ilgili doğru bilgiye dokunması insanın temel hakkıdır. Bunun için hedefimiz bu konuda değerli bilim insanlarıyla sizleri tanıştırmak olacaktır.
Fotoğraf : Devon Rockola
KAYNAKLAR
Richard W., Catching Fire:How Cooking Made Us Human, Philadephia:Perseus, 2009
Gest, H., The discovery of microorganism by Robert Hooke and Antoni Van Leeuwenhoek, fellows of the Royal Society, Notes Rec R Soc Lond, 2004 May:58(2):187-201
Historical Biographies, Lois Pasteur,Science History Institute https://www.sciencehistory.org/historical-profile/louis-pasteur. 21.12.2019.
Ashild, J.V., Alexander, H., Michael, G.C., Nelly, M.R.G, Christina, W., Susanna, S., Maria, A.S., Aida, A.V., Daniel, H., Noreen, T., Kirsten, I.B., and Johannes Krause, Salmonella enterica genomes from victims of a major sixteenth-century epidemic in Mexico, Nature Ecology&Evolution 2, 520-528(2018)
Sarah, G., What Wiped Out the Aaztecs? Scientists Find New Clues, National Geographic, https://www.nationalgeographic.com/news/2018/01/cocoliztli-salmonella-outbreak-mexico-dna-spd/ , 21.12.2019.
